معرفی 8 مدل گیربکس صنعتی و بررسی کاربرد آنها

از ابتدای آفرینش تاکنون، انسان درصدد کنترل محیط پیرامون و شرایط زندگی خود بوده است. این ویژگی کنترل‌گری انسان به خوبی در بسیاری از امور، از زندگی شخصی تا حرفه‌ای قابل مشاهده است. به طوری که در جهت رشد این تمایل و ویژگی ذاتی به اختراعات بسیاری پرداخته است.

در حوزه صنعت که حوزه تخصصی و مورد مطالعه ماست، با اختراع هر یک از تجهیزاتی چون PLC، HMI و به طور کلی تجهیزات مربوط به اتوماسیون صنعتی یک گام به هدف خود نزدیکتر شده است.

با بررسی جزئی‌‌تر حوزه مکانیک متوجه خواهیم شد که کنترل موتور از معضلات مهم در صنعت به شمار می‌آید. پس از راه اندازی موتور با اینورتر برای کنترل سرعت و گشتاور از سیستمی به نام (Gearbox) استفاده می‌شود که در ادامه به معرفی و بررسی انواع آن خواهیم پرداخت.

معرفی گیربکس و اجزای آن

یکی از کاربردی‌ترین سیستم‌ها و تجهیزات در حوزه مکانیک، گیربکس‌ صنعتی‌ است که وظیفه انتقال قدرت میان دو ماشین و تسهیل عملکرد مکانیکی در صنایع را بر عهده دارند. گیربکس‌های صنعتی به موتور متصل شده و در نهایت نیروی مکانیکی را از الکتروموتور به دستگاهی دیگر منتقل می‌کنند.

عملکرد بی نقص gearbox به کارکرد هماهنگ تک تک اجزای آن وابسته است. از مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده گیربکس می‌توان چرخ دنده را نام برد. که انواع مختلف آن عبارتند از : پینیون ، ماردون ، هلیکال یا مورب و… که افزایش گشتاور از طریق مجموعه‌ای از این چرخ دنده‌ها انجام می‌شود.

از دیگر اجزای اصلی گیربکس‌ها می‎توان به پوسته، شفت ورودی و خروجی، یاتاقان، نشت بند یا کاسه نمد و درپوش کنترل روغن اشاره کرد.

انواع گیربکس صنعتی

دسته بندی کلی گیربکس‌ها از نظر نحوه عملکرد به دو صورت کاهنده و افزاینده شکل می‌گیرد. به طور کلی این وسیله میان موتور و متحرک قرار می‌گیرد و با کاهش و یا افزایش دور موتور الکتریکی، باعث تنظیم دور خروجی و گشتاور می‌شود.

اما نوع دیگری از دسته بندی گیربکس‌های صنعتی بر اساس توان ورودی، مدت زمان کارکرد و دور خروجی آنها صورت می‌گیرد. از این رو گیربکس‌ها را می‌توان در انواع زیر مشاهده کرد:

گیربکس حلزونی

یکی از انواع گیربکس‌ها، حلزونی است که از دو بخش اصلی دنده خروجی و ماردون (دنده ورودی) تشکیل شده است. جنس ماردون از فولاد و جنس دنده ورودی به دلیل سایش بالا از جنس برنج و یا پلاستیک است. در این نوع گیربکس، وضعیت محور ورودی و خروجی به شکل عمودی و زاویه 90 درجه است.

جنس بدنه آن از چدن بوده و در برابر لرزش و حرکات دستگاه از مقاومت بالایی برخوردار است. این نوع از گیربکس‌ها ارزان‌ترین و پر استفاده‌ترین نوع هستند و در ماشین آلات سبک صنعتی کاربرد دارند.

صنایع کاشی و سرامیک، نوار نقاله‌ها، بالابرها، کوره‌های صنعتی، صنایع غذایی، خرد کن و میکسرها، کمپرسورها و… از جمله موارد استفاده گیربکس‌های صنعتی به شمار می‌آیند.

نکته دیگر اینکه با ترکیب دو گیربکس حلزونی گیربکس‌های ترکیبی ساخته می‌شوند. گیربکس‌های ترکیبی در فضای کم و جایی که راندمان اهمیت زیادی ندارد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

گیربکس خورشیدی

گیربکس‌های خورشیدی متشکل از یک چرخ دنده در مرکز و چند چرخ دنده در اطراف آن هستند.. شکل ظاهری آن به صورت یک شفت خروجی هم مرکز با موتور است. از ویژگی‌های مهم آن می‌توان لقی ناچیز، طراحی منحصر به فرد، نصب آسان را نام برد.

گیربکس خورشیدی توانایی تولید و تحمل گشتاور های بالا در ابعاد کوچک را دارند که همین موضوع باعث کاربرد فراوان این مدل گیربکس ها میشود. این نوع از گیربکس‌ها در مدل‌های هالو شافت ورودی، فلنج دار، پایه دار، شفت ماده و تک خار ارائه می‌شوند.

نقش و کاربرد گیربکس خورشیدی در صنایع سیمان، بسته بندی، توربین بادی، نورد، نوار نقاله، میکسر، بچینگ و تیکنر و… قابل مشاهده است.

هلیکال

گیربکس هلیکال متشکل‌ از تعدادی چرخ دنده مارپیچ شکل از جنس فولاد آب دیده است. گیربکس‌های هلیکال در انواع 90 درجه، آویز، شفت مستقیم، شفت موازی و بول هلیکال تولید و به بازار عرضه می‌شوند.

نام دیگر آن، گیربکس شافت مستقیم (Bevel Helical) بوده و بازدهی آن بیش از 90 درصد است. هلیکال بر خلاف گیربکس حلزونی که از یک نوع چرخ دنده ساخته شده است، از اجزای متغیری تشکیل شده و بر اساس نیاز و کاربرد به شکل چند محوره ساخته می‌شود. در گیربکس حلزونی از ماردون و چرخ دنده ساده استفاده شده در صورتی که در گیربکس هلیکال، از چرخ دنده های ساده استفاده میشود که این مدل در نصب میکسر، خطوط انتقال مواد و… مورد استفاده قرار گرفته و یکی از پرکاربردترین گیربکس صنعتی است.

سایکلو

گیربکس سایکلو، گیربکسی بدون لقی بوده و ظاهری شبیه به گیربکس خورشیدی دارد؛ با این تفاوت که در آن به جای استفاده از دنده پینیون، از بلبرینگ استفاده شده است. از مزایای آن، عمر بالا، اندازه کوچک، بازدهی بالا، تحمل شوک بالاست و کاربرد آن در نوار نقاله‌ها، صنایع کاغذ، بازیافت، اب و فاضلاب، میکسرها مشهود است.

کرانویل پینیون

گیربکس کرانویل به نام‌های گیربکس شافت بغل، گیربکس 90 درجه، گیربکس هالو شفت، بول هلیکال و یا هلیکال اریب نیز شناخته می‌شود. کاربرد این نوع گیربکس در مواردی است که نیاز به تحمل فشار بالا و ابعاد کوچک باشد. گیربکس‌های حلزونی به دلیل محدودیت در تحمل بار و گیربکس‌های شفت مستقیم یا هلیکانی به دلیل حجم بالا در این نوع از کاربردها نامناسب هستند. در واقع می‌توان اینطور گفت که گیربکس کرانویل پینیون ترکیبی از خواص مکانیکی هلیکالی و خواص ظاهری حلزونی است.

کاربرد آن در نوار نقاله، رولینگ، نورد، کاشی و سرامیک، پتروشیمی،گاز، صنعتی فولاد و سیمان، صنایع غذایی، دارویی، دریایی و.. است.

دور متغیر

استفاده از گیربکس دور متغیر یا واریاتور از رایج‌ترین شیوه‌های کاهش دور خروجی موتور است که مکانیزم آن دستی و از طریق باز و بسته کردن پیچ گیربکس است. از اجزای مهم آن می‎توان به مخروط اصطکاکی که روی شفت قرار داشته و انتقال نیرو به وسیله آن انجام می‌شود، رینگ اصطکاکی، فنر، صفحات بادامکی کلاچ، شفت فولادی، پینیون و رک اشاره کرد.کاربرد آن در صنایع نساجی، دستگاه‌های سنگ بری، نوار نقاله، صنایع پلیمری و… مشهود است.

اکسترودر

گیربکس اکسترودر گیربکسی است که تحمل بار شعاعی و شوک در حین انجام کار را داراست. این نوع از گیربکس در دو مدل تک محور و دو محور تولید و به بازار عرضه می‌شود. از اجزای اصلی آن ماردون، شاسی، سیستم گرمایشی برای گرم کردن مواد، اکسترودر و الکتروموتور را می‌توان نام برد.

تحمل بار ضربه‌ای بیشتر، تحمل بار شعاعی بالاتر، یاتاقان بندی مناسب از جمله مزایای این گیربکس است. کاربرد گیربکس اکسترودر در صنایع سیمان، فولاد، پلیمر، غذایی، کاشی و سرامیک و زغال سازی مشهود است.

ایندکس یا ایستگاهی

گیربکس‌های ایندکس یا ایستگاهی دارای سریع‌ترین و دقیق‌ترین چرخش اجزای ماشین هستند. در واقع این وسیله یک حرکت ساده ورودی را به یک حرکت نوسان‌دار خروجی تبدیل می‌کند. از مزایای آن توقف ناگهانی گیربکس به هنگام ضرورت است و از این رو در تولیدات انبوه از گیربکس ایندکس استفاده می‌شود.

سخن پایانی

حال که با انواع گیربکس‌های صنعتی و کاربرد هر یک آشنا شدیم؛ ممکن است در میان این تنوع بالا تا حدی دچار سردرگمی شده باشید. فروشگاه اینترنتی پارتینه با مجرب‌ترین واحد مشاوره، شما را در این امر یاری کرده و علاوه بر مشاوره رایگان، پس از انتخاب محصول مورد نظر با ارسال رایگان به سراسر کشور در راستای خرید آسان در کنارتان خواهد بود.