جامع ترین مرجع استانداردهای برق کشی ساختمان 

تمامی تکنسین هایی که در حوزه برق فعالیت دارند، باید به استانداردهای مهمی مانند مبحث 13 مقررات ملی ساختمان مسلط باشند تا برق کشی ساختمان به شیوه اصولی و کاملا کاربردی انجام شود. اگر این نکته ها نادیده گرفته شوند، سیستم برق ساختمان در آینده مشکلات زیادی برایتان ایجاد خواهد کرد. از جمله این قواعد می توان به سیم کشی صحیح، نصب لوازم برقی مانند پریز و کلید در فاصله مناسب از سقف و کف ساختمان و نصب فیوزها با جریان مناسب اشاره نمود.

در کنار دستورالعمل های جهانی مانند IEC 60364 که برای برقکشی وجود دارد، هر کشوری استانداردهای خاص خود را لازم الاجرا می داند. در کشور ما، سازندگان علاوه بر الزامات عمومی مبحث 4 مقررات ملی ساختمان 1400 ، هنگام ساخت و ساز باید به برق رسانی بخش های مختلف بنا نیز توجه نمایند؛ که مبحث 13 به آن پرداخته است. در این صورت می توانید جلوی هر نوع مشکل ناخواسته را بگیرید و ساختمان تان را کاملا ایمن و مطمئن بسازید.

6 استاندارد مهم برای برق کشی ساختمان

قواعد برق کشی ساختمان شامل نحوه سیم کشی، نصب کلید و پریزها، فیوزها و… می شود که به آن ها می پردازیم.

استانداردهای برق ساختمان برای سیم کشی

یکی از مهمترین استانداردهای سیم کشی برق ساختمان استفاده از لوله های مخصوص و ترانکینگ ها است. همچنین تکنسین ها باید از ابزار و وسایل استاندارد از جمله زانوها، انشعاب ها و … برای سیم کشی های روکار یا توکار استفاده کنند تا کیفیت کار بالا برود و جان و مال مردم بیشتر حفظ شود. استانداردهای دیگر برق کشی ساختمان عبارت هستند از:

• در حین کار نسبت قطر داخلی لوله ها را به دسته سیم حداقل 1.3 در نظر بگیرید.
• داخل لوله ها نباید پر باشد، چون باید بتوانید سیم ها را از داخل آنها عبور دهید.
• جنس مدارهای زیر کف باید از لوله های پلاستیکی یا فولادی باشد.
• برای لوله های روکار از بست های 2 پیچه استفاده کنید. این بست ها باید فاصله ای حداقل 6 میلی متری بین لوله و دیوار به وجود بیاورند. در واقع به هیچ عنوان نباید با این بست ها لوله به دیوار بچسبد.
• در بخش های مختلف لوله کشی جعبه تقسیم یا سایر وسایل، همواره فقط باید 4 خم 90 درجه ای وجود داشته باشد.
• در لوله کشی به جای لوله بر باید از اره استفاده کنید. همچنین بعد از برش باید لبه های تیز کاملا صاف شوند.
• اگر قصد تبدیل لوله فولادی به پلاستیکی را دارید، باید از جعبه استفاده کنید.
• اگر قصد لوله کشی به دستگاه های لرزشی را دارید، باید از لوله های فولادی با بوش های حداقل 20 سانتی متری استفاده کنید که انعطاف پذیر هستند.
• سیم ها باید دارای عایق پی وی سی و با مقطع 10 میلی متر مربع تک مفتولی باشند.
• تمامی اتصال ها را با ترمینال های پیچی انجام دهید.
• استفاده از نوار چسب الکتریکی برای پیچاندن سیم ها به دور یکدیگر ممنوع است.
• در سیم کشی های روکار نباید از سیم های چند لایه استفاده کنید.

استاندارد نصب پریزها در ساختمان

• پریزها دارای جریان نامی حداقل 16 آمپر هستند.
• پریزها به منظور وصل هادی حفاظتی باید از اتصال اضافه برخوردار باشند.
• در محیط های ایمنی یا سیستم هایی که به برقی فراتر از جریان برق عادی نیاز دارند، باید از پریزهای مخصوص استفاده کنید.
• جریان نامی برای پریزهای 3 فاز حداقل 16 آمپر است. این پریزها باید برای وصل هادی ها اتصال های اضافه داشته باشند.

استانداردهای نصب کلیدهای ساختمان

• جریان اسمی کلیدها برای بارهای با ضریب قدرت رآکتیو 1.25 است.
• جریان اسمی کلیدها برای بارها با ضریب قدرت خازنی 2 برابر جریان مصرف است.
• تمامی کلیدها باید برای جریان متناوب مناسب باشند.
• تمامی کلیدها باید قطع و وصل سریعی داشته باشند.
• سیم کشی کلیدهای تبدیل باید به شیوه درستی انجام شود. در واقع تکنسین باید فاز خنثی را به کلید وصل کند.
• کلیدهای کنترل مدار فقط باید از قابلیت قطع و وصل هادی فاز برخوردار باشند. در واقع قطع و وصل کردن هادی خنثی برای این کلیدها ممنوع است.

استانداردهای لازم الاجرا برای فاصله لوازم برقی

• فاصله لامپ از سقف ساختمان: 30 تا 50 سانتی متر
• فاصله دیوار تا کابل: 2 سانتی متر
• فاصله کف تا پریز برق یا پریزهای دیگر: 30 تا 40 سانت متر
• فاصله کف حمام تا پریز: 120 سانتی متر
• فاصله کف آشپزخانه تا پریز: 60 و 120 سانتی متر
• فاصله چهارچوب ساختمان تا قوطی: 15 تا 25 سانتی متر
• فاصله کف ساختمان تا کلیدها: 110 تا 120 سانتی متر
• فاصله پریزها از یکدیگر: حداکثر 3 متر
• فاصله پریزها از درب: حداکثر 1.5 متر
• فاصله لوله های آب یا گاز تا جعبه فیوز: 1 متر
• فاصله کف ساختمان تا جعبه فیوز: 150 تا 170 سانتی متر

استانداردهای برق ساختمان برای ظرفیت فیوزها

• ظرفیت فیوز روشنایی: 10 آمپر
• ظرفیت فیوز پریزها: 16 آمپر
• ظرفیت فیوز کنتور ساختمان: 25 آمپر
• ظرفیت فیوز اصلی: 20 آمپر
• ظرفیت فیوز کولر آبی: 20 آمپر

استانداردهای مهم برای سطح مقطع سیم ها

• سطح مقطع سیم های پریز: 2.5 میلی متر
• سطح مقطع سیم های روشنایی: 1.5 میلی متر
• سطح مقطع سیم های کولر گازی: 4 میلی متر
• سطح مقطع سیم های کولر آبی: 2.5 میلی متر
• سطح مقطع سیم های اصلی برق: 4 میلی متر

موارد ممنوعه در برق کشی ساختمان!

علاوه بر در نظر گرفتن استانداردهای برق کشی ساختمان، برخی کارهای ممنوعه وجود دارد که به هیچ عنوان نباید به آنها مرتکب شوید؛ در غیر این صورت مشکلات زیادی به بار می آید. اما آیا می دانید کارهای ممنوعه در برق کشی ساختمان چه هستند؟

• نصب جعبه فیوز یا واحد مصرف کننده جدید
• ایجاد تغییر در مدارها مثلا اضافه کردن لامپ در اطراف دوش یا حمام
• نصب مدار جدید مثلا برای اجاق گاز

اهمیت رعایت اصول برق کشی

استانداردهای برق کشی ساختمان اصول و قواعدی بین المللی هستند که تمام برقکارها در تمام نقاط جهان باید آنها را در نظر بگیرند. اگر هر کدام از این استانداردها توسط تکنسین ها نادیده گرفته شود، امکان بروز خسارت های مالی و جانی بسیار زیادی وجود دارد؛ به همین دلیل تمام مهندس های ناظر و کارشناس ها رعایت این استانداردها توسط تکنسین ها را الزامی و بسیار مهم می دانند.

اگر برقکار ساختمان هستید، قبل از اینکه فعالیتتان را در این حوزه شروع کرده باشید، باید به طور کامل از این استانداردها آگاه شوید. همچنین باید خطرها و مشکلات احتمالی بر اثر نادیده گرفتن هر یک از این استانداردها را نیز بدانید تا در مواقع لازم اقدامات مورد نیاز برای رفع این مشکل ها را انجام دهید.

تمامی برقکارها در کشورهای جهان از استانداردهایی مانند IEC 60364 استفاده می کنند. این استانداردها محدودیت ها و الزاماتی را برای تکنسین ها به وجود می آورند و از بروز خطرات جدی یا حتی کوچک نیز جلوگیری خواهند کرد.

حرف آخر

استانداردهای برق کشی ساختمان شامل اصول بسیار مهم در خصوص نحوه سیم کشی صحیح، نصب کلیدها و پریزها با جریان مناسب در جای درست، رعایت فاصله لوازم برقی مانند لامپ ها و کابل ها از کف، سقف و لوله های آب و گاز و انتخاب سیم و فیوز می شود. قطعا رعایت این قواعد، از بروز خطرات احتمالی مانند اتصالی و آتش سوزی جلوگیری می کند. یکی از بهترین منابع برای اطلاع از استانداردهای برقکشی در کشور ما، مبحث 13 مقررات ملی ساختمان است.