شیر توپی چیست؟ کاربرد و انواع آن
یکی از ابزارهایی که به‌طور گسترده در صنعت سیستم های انتقال آب استفاده می‌شوند، شیرهای توپی هستند. شیر توپی یا بال ولو (Ball Valve) که با نام شیرهای گازی نیز شناخته می‌شود یکی از انواع ولو های مکانیکی است که برای قطع و وصل کردن جریان سیالات (مایع یا گاز) در سیستم لوله‌کشی صنعتی (پایپینگ) کاربرد فراوان دارد. بال ولو، جزو شیرهای یک‌چهارم دور محسوب می‌شود، زیرا چرخش 90 درجه دسته برای تغییر حالت شیراز کاملاً باز به کاملاً بسته یا بالعکس کفایت می‌کند. از مزایای شیر توپی می‌توان به طول عمر طولانی، دوام بالا و آب‌بندی خوب و مناسب آن ها اشاره کرد. شیرهای توپی به دلیل قیمت مناسب، استحکام زیاد و طول عمر بالا، بسیار پرکاربردی هستند.
نحوه عملکرد شیرهای توپی چگونه است؟
نحوه عملکرد آن بسیار راحت است و شامل یک قطعه مسدودکننده جریان کروی می‌باشد که به شکل سوراخ‌دار است. این کره سوراخ‌دار حول یک محور عمودی در حال دوران است و وقتی سوراخ در راستای جریان سیالات قرار بگیرد شیر توپی باز می‌شود و وقتی سوراخ شیر عمود در مسیر جریان باشد یعنی شیر بسته شده است.
اجزای اصلی سازنده شیرهای توپی
اجزای اصلی سازنده شیرهای توپی عبارت‌اند از:
- بدنه شیر
- توپ یا کره کنترل جریان
- نشیمنگاه (Seat) شیر
- واشر آب‌بندی (Packing)
- درپوش (Bonnet)
- اکچوویتور (Actuator)
ساختار شیرهای توپی به چه شکل است؟
شیر توپی دارای چند پارامتر و ویژگی کلیدی است که به شهرت رسیده اند و در بازار محبوبیت پیدا کرده‌اند که در این قسمت برخی از آنها برای شما ذکر می‌کنیم. باید خاطرنشان کنیم که این مشخصات فنی می‌تواند برای تولید کنندگان یا تأمین کنندگان مختلف سلیقه‌ای بوده و دارای تفاوت هایی باهم باشد. این اطلاعات را به‌عنوان دانش عمومی در نظر بگیرید.
1- متریال بدنه ولو یا همان موادی که بدنه یا محفظه شیر از آن ساخته می‌شود و می‌تواند در جنس‌های فولاد ضدزنگ، PVC، PVDF، برنج یا برنز باشد.
2- تعداد پورت ها در ساخت شیر که در سه نوع است؛ شامل پورت‌های دوطرفه، 3 طرفه یا 4 طرفه می‌شود.
3- متداول‌ترین متریال کره یا توپ ولو که همان موادی است که کره یا توپ کنترل از آن ساخته شده شامل برنج، فولاد ضدزنگ، روکش کروم یا پلاستیک است.
4- مدل بدنه ولو که بسیار مهم است و شامل سبک طراحی یا مدل محفظه شیر می‌باشد می‌تواند به‌صورت یک تکه یا چندتکه طراحی و ساخته شود.
5- شکل ولو یا شیر توپی به‌صورت خطی L، T یا Y است.
6- اندازه لوله که سهولت در انتخاب را تعیین می‌کند و قطر لوله ای که شیر در آن نصب شده مهم است و اندازه شیرهای توپی معمولاً با اندازه لوله ها برای سهولت در اندازه‌گیری و نصب یکسان انتخاب می‌شود.
7-مدل پورت (Port) لوله این مورد نمایانگر مدل پورت و سوراخ کره میان شیر است.
8-نوع اتصال در شیرهای توپی که نشان دهنده نحوه اتصال پورت شیر است. گزینه های متداول شامل رزوه‌ای، فلنجی، اتصال لحیم‌کاری و جوش سوکت یا اتصال سوکتی بسیار پرکاربرد است.
9- جنسیت اتصال، نر یا ماده بودن آن را مشخص می‌کند.
10-نحوه اتصالات رزوه که روی دریچه شیر مانند NPT، UNF، NPTF، BSPT مشخص می‌شود.
11- متریال نشیمنگاه یا همان موادی که سیت یا نشیمنگاه شیر از آن ساخته و به بازار عرضه‌شده است؛ شامل فلز، سرامیک یا مواد نرم مانند فلوروپلیمر می‌شود.
12- متریال آب‌بندی یا همان مواد استفاده شده جهت آب‌بندی شیر از نکات ضروری است.
13- نوع مایع یا گازی را که شیر برای آن استفاده می‌شود مانند آب، گاز طبیعی، مازوت، هوا، روغن هیدرولیک، مواد غذایی، حلال ها و غیره. ماهیت سیال و ویژگی های آن مواد مناسب را برای بدنه ولو، مواد آب‌بند، سیت، کره یا توپ و سایر اجزا تعیین می‌کند.
14- وسیله‌ای را که شیر از طریق آن تغییر وضعیت می‌دهد، توصیف می‌کند، مثلاً نوع دستی (دسته یا اهرم)، هیدرولیک، پنوماتیک یا الکتریکی.
15- گشتاور عملیاتی – مقدار گشتاور موردنیاز برای چرخاندن شیر بین حالت باز و بسته، از نکات کلیدی است.
جنس شیر توپی
شیرهای توپی از لحاظ جنس به چند دسته تقسیم می‌شوند که کاربرد هرکدام از آن ها متناسب با نوع نیاز و شرایط کاری خط انتقال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع شیر توپی و رایج‌ترین مواد اولیه در ساخت شیرآلات توپی عبارت‌اند از:
- فولاد ضدزنگ (Stainless Steel)
- برنج (Brass)
- برنز (Bronze)
- پی‌وی‌سی (PVC)
هرکدام از این مواد خاصیت‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی دارند و در موارد مشخصی استفاده می‌شوند.
اگر انواع بال ولوها از نظر نحوه ساخت بدنه مورد بررسی قرار دهیم در دسته های زیر قابل بررسی هستند.
- شیرهای توپی با بدنه یکپارچه (Split-body ball valves)
- شیرآلات توپی ورودی بالا (Top-entry ball valves)
- شیرهای توپی ورودی از انتها (End-entry ball valves)
- شیرهای توپی یک‌تکه (One-piece ball valves)
- شیرهای توپی دوتکه (Two-piece ball valves)
- شیرهای توپی سه‌تکه (Three-piece ball valves)
کاربرد های شیر توپی
شیرهای توپی در صنایع مختلف کاربرد زیادی دارند. از صنایع شیمیایی و نفت و گاز گرفته تا فرآوری مواد غذایی، تهویه مطبوع یا بهداشتی و محیط های خورنده و برودتی محل استفاده شیرهای توپی هستند. از بال ولو می‌توان برای طیف وسیعی از سیالات از جمله مایعات، گاز ها، مواد شیمیایی، آب آشامیدنی، سوخت ها و مواد غذایی و نوشیدنی ها بهره برد، البته این استفاده شرطی دارد و آن اینکه انتخاب مواد برای اجزای ولو با توجه به نوع سیال انجام شود.
- دستگاه های آب و فاضلاب
- کشتی ها
- صنایع شیمیایی
- صنایع اطفا حریق
- صنایع خودروساز
- صنایع پلاستیک
- صنایع نساجی
- صنایع فلزی
- صنایع دارویی
مزایای شیر های توپی
- قیمت آن ها اقتصادی و مقرون به صرفه است.
- استفاده از آن ها آسان است زیرا به راحتی باز و بسته می‌شوند.
- وزن شیر توپی سبک‌تر از شیر کشویی است.
- به نیروی کار کمتری نسبت به سایر شیرها موجود در بازار نیاز دارند.
- ساختار آن متراکم و محکم است و آب بندی آنها خوب است.
- در حالت باز بودن شیر به‌صورت کامل جریان سیال یکنواخت بوده و در حالت بسته نیز به‌صورت کامل جریان سیال قطع می‌گردد.
- این شیرها قابل اعتماد هستند و طول عمر بالایی دارند.
معایب شیر های توپی
- این شیرها برای استفاده در دوغاب ها و حاوی ذرات مواد جامد برای عبور از آن مناسب نیستند؛ زیرا درون آن رسوب می‌کنند و عملکرد آن را دچار اختلال می‌کنند.
- این نوع از شیرها برای مصارفی که نیاز به افت فشار در خط است مورد مناسبی نخواهد بود و فقط مناسب برای قطع و وصل کامل جریان سیال عبوری در خط است.
- اگر این شیرها را در حالت نیمه باز قرار دهید جریان یکدست از سیالات از آن عبور نخواهد کرد و عملکرد آن تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
- از معایب دیگر شیرهای توپی این است که نمی‌توان برای عبور مخلوط جامد و مایع از آن استفاده کرد زیرا باعث تجمع ذرات معلق و نشست دریچه می‌شود.
قیمت و خرید انواع شیر توپی پایپینو
مجموعه پایپینو با ارایه پیشنهادات قیمتی مناسب، شرایط پرداخت دلخواه شما و تضمین کیفیت محصولات بهترین انتخاب جهت خرید شیرآلات مورد نیاز صنایع شما است. جهت خرید انواع شیر توپی و سایر شیرآلات صنعتی مورد نظر خود کافیست وارد وب سایت پایپینو به آدرس (pipeino.com) شوید و یا از طریق شماره 02155690451 با کارشناسان فروش پایپینو در ارتباط باشید.
دیدگاه‌ها (0)